Praca metodą ofert
Beata Nadolna
Nasze przedszkole jest tak zorganizowane, aby swą strukturą przypominało rodzinę wielodzietną, w której znajdują się dzieci w różnym wieku i w której dzieci mają optymalne warunki do prawidłowego rozwoju i wzrastania w cnotach (posłuszeństwie, hojności, pracowitości, radości itd.).
W związku z tym do dwóch grup (,,Krasnale” i ,,Biedronki”) uczęszczają dzieci w wieku od 3 do 5 lat. (Więcej na temat grup wielowiekowych w osobnym artykule).
Do takiej organizacji niezbędne jest dostosowanie odpowiednich metod pracy. Należy do nich praca metodą ofert, która zresztą łączy w sobie kilka metod, daje nauczycielowi szeroki wachlarz możliwości oddziaływań edukacyjnych i wychowawczych.
Czym jest oferta? Zadaniem, propozycją, dokonaniem wyboru. Dzieci mają więc możliwość dokonania wyboru zadania, dostosowanego do swojego wieku rozwojowego, a nie tylko metrykalnego. Wiadomo bowiem z obserwacji pedagogicznej, że wiek metrykalny często nie idzie w parze z wiekiem rozwojowym i dzieci w tym samym wieku różnią się od siebie.
Zajęcia dydaktyczne są ważnym elementem pracy przedszkola. Odbywają się one w ranku, od godziny 9.00 i dotyczą takich dziedzin, jak : wychowanie umysłowe, zdrowotne, społeczno- moralne, techniczne czy estetyczne. Trwają od 15 do 20 minut, przy czym w pracy ofertami jest on o tyle zmienny, o ile dzieci wykazują zainteresowanie nimi i podchodzą do kilku ofert ( nauczyciel proponuje kilka zadań, a dziecko ma możliwość wybrać jedno lub rozwiązać po kolei wszystkie).Wymagają one przemyślanych działań nauczyciela przedszkola, określenia celu zajęcia, form i metod pracy, wcześniejszego przygotowania propozycji, a także polaryzacji uwagi dzieci i zaangażowania. Zajęcia dydaktyczne mają charakter zintegrowany, to znaczy łączą różne dziedziny wychowania.
Jaka jest przewaga pracy metodą ofert w grupie wielowiekowej nad tradycyjnymi zajęciami?
- łączą różne rodzaje aktywności
- sprzyjają zachowaniu odrębności rozwojowej dziecka
- realizują ideę podmiotowości
- opierają się na działaniach dziecka, co bardziej rozwija samodzielność
- uczą umiejętności dokonywania wyboru
- zachęcają do podejmowania wysiłku i wykonywania nowych zadań
- młodsze dzieci uczą się od starszych
- starsze dzieci mają możliwość pomocy młodszym kolegom, czuja się dowartościowane i potrzebne, utrwalają poznane wcześniej wiadomości i nabyte umiejętności
- istnieje możliwość kontynuacji podjętych ofert w ciągu dnia lub po obiedzie
- dziecko rozwija kolka umiejętności równolegle, według własnego tempa
Schemat zajęcia przeprowadzonego metodą ofert:
- Powitanie, wprowadzenie, zagajenie ( wspólnie na dywanie).
- Przedstawienie tematu w różnej formie: np. zagadka, piosenka, wiersz, literatura, muzyka klasyczna itp.
- Zabawa lub opowieść ruchowa, gimnastyka, ćwiczenia ogólnorozwojowe.
- W zależności od rodzaju zajęcia i grupy można w tym punkcie dołączyć : naukę wiersza lup piosenki, wyliczanki czy nowej zabawy.
- Wyjaśnienie przez nauczycielkę przygotowanych zadań.
- Wybór i podjecie przez dziecko zadania ( zadań). Dyskretna, inspirująca i bardzo ważna rola nauczycielki w tym momencie.
- Przykłady ofert:
- cała gama ofert plastycznych, np. rysowanie, malowanie, wycinanie, lepienie z plasteliny czy modeliny itd.
- oferty matematyczne z użyciem różnych pomocy dydaktycznych
- gry edukacyjne, planszowe, pusy, układanki, puzzle
- słuchanie utworów literackich z płyt, kaset ( przy czym muszą być spełnione określone warunki techniczne)
- pielęgnowanie kącika przyrody
- pieczenie ciasta, robienie kanapek czy sałatki owocowej
- oglądanie albumów, encyklopedii
- szycie ubranek dla lalek
- wykonywanie elementów na gazetkę tematyczną
- zabawa makietami, w zależności od tematu : np. ulica, ZOO, zagroda itd.
- budowanie z różnego rodzaju klocków na temat zadany przez nauczycielkę : np. ratusz, ulica, pojazd itd.
Pomysłów może być bardzo wiele, dostosowanych do realizowanego tematu kompleksowego. Często nauczycielka dobrze znająca dzieci dostosowuję ofertę do konkretnego dziecka, gdy widzi potrzebę rozwijania konkretnej umiejętności i zachęca do jej podjęcia.
Należy też pamiętać, że oferty mogą być realizowane w różnych miejscach sali: przy stolikach, w kącikach tematycznych, na dywanie.
Przykładowy konspekt zajęcia metodą ofert:
KONSPEKT ZAJĘĆ ZINTEGROWANYCH- PRACA METODĄ OFERT
Prowadząca: Beata Nadolna
Temat kompleksowy: Idzie jesień z pełnym koszem.
Temat zajęcia: Dary jesieni.
Cele ogólne:
- rozwijanie mowy i logicznego myślenia
- poznawanie kolorów jesieni
- wyrażanie piękna jesiennej przyrody
- kształtowanie charakteru dziecka poprzez wdrażanie do porządku
Cele szczegółowe;
- dzieci potrafią skupić uwagę
- rozpoznają dary jesieni za pomocą dotyku
- rozwiążą zagadki
- wykonają zadania plastyczne
- odpowiednio użyją pojęć matematycznych
- posprzątają po wykonaniu zadań i pomogą młodszym kolegom
Metody pracy:
- słowne: rozmowa, utwór literacki, objaśnienia, zagadki
- czynne: wypowiedzi dzieci, rozwiązywanie zadań, malowanie, wyklejanie, rysowanie, sprzątanie
- oglądowe: pokaz rekwizytów i ilustracji, obserwacje
Formy pracy: zbiorowa, indywidualna, grupowa.
Przebieg zajęcia:
- Powitanie, czynności organizacyjne.
- Wprowadzenie w atmosferę zajęć piosenką ,,Grzeczne słówka”.
- List od Pani Jesieni – wysłuchanie wiersza Hanny Zdzitowieckiej pt. ,,Skarby jesieni” i odczytanie listu.
- Odgadywanie zawartości prezentów od Pani Jesieni za pomocą dotyku i rozwiązywanie zagadek słownych.
- Zabawa ruchowa do piosenki ,,Kolorowe listki”
- Oferty:
- zabawa dydaktyczna ,, Liście” – tworzenie zbiorów ze względu na kolor i gatunki drzew
- dopasowywanie liści do gatunku drzewa – naklejanka
- malowanie farbami plakatowymi jesiennego pejzażu
- wyklejanka z papieru kolorowego - ,,Grzyby”
- zabawa dydaktyczna z katalogu ofert ( przygotowane zadanie i powielone w kilku egzemplarzach -ksero) - ,, Skarby z parku”
- układanka ,,Liście”